SYSTEM MOTYWACYJNY
W PRZEDSZKOLU
MALI PIASTOWIE W GNIEŹNIE
Czy motywacja to coś co mamy stale w sobie? Co wpływa na nasze działanie? czy możemy ją w sobie obudzić? Przez motywację rozumie się najczęściej ogół bodźców zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych, powodujących gotowość dziecka do uczenia się. Bodźce te mogą wywoływać dwa typy zachowań: pierwsze z nich to dążenie, drugi zaś to unikanie. Motywacja to proces, czyli dążenie do celu poprzez konkretne działanie;
Samomotywacja, pozwala dziecku, pomimo porażek – próbować kolejny raz zawiązać buty czy nauczyć się wierszyka. Jest motorem do wszelkiego rozwoju i działania.
Procesy motywacyjne mają trzy cechy:
-
kierunek (dążenie do osiągnięcia przedmiotu pragnień lub unikanie źródła obaw)
-
natężenie (przyrost lub spadek sił)
-
dodatnie i ujemne stany emocjonalne.
Wpływ motywów na działanie wiąże się głównie z kierunkiem i natężeniem. Przyjęcie postawy pozytywnej i skupienie się na mocnych stronach osobowości uwypukla dobre cechy, a ich postępowanie zmienia się na lepsze. Dużą rolę we wszelkich osiągnięciach odgrywa pozytywna motywacja - zapał i wiara w siebie. Nawet dziecko/uczeń/dorosły słaby, ale
o silnej motywacji zdoła pokonać trudność i osiągnąć dobry wynik czy zadowalające wyniki w nauce. Tak więc prawidłowe funkcjonowanie w sytuacji problemowej to dobra okazja kształtowania prawidłowej postawy emocjonalnej. Rodzice i nauczyciele powinni stwarzać takie sytuacje, oraz dawać takie możliwości do jak najczęstszego samodzielnego rozwiązywania problemów. Dziecko przy pomocy posiadanej wiedzy powinno umieć sformułować pomysł i poszukać sposobu do realizacji. Ważne jest tu także pokonanie lęku przed ośmieszeniem, gdy pomysł na rozwiązanie jest irracjonalny.
Czynniki wpływające na rozwój motywacji:
dotyczące nauczycieli:
-
pochwały;
-
nagrody;
-
sposób prowadzenia zajęć (atrakcyjne metody);
-
przyjazna atmosfera pracy,
-
dobra baza dydaktyczna;
-
możliwość rozwijania zainteresowań;
-
kompetencje;
-
akceptacja wychowanków;
-
wzajemny szacunek;
-
postawa nauczyciela;
-
podwyższanie wymagań;
-
zachęta;
-
odnajdywanie w pracy z dzieckiem jego trudności ale i możliwości;
-
pochwała przed rodzicami; pochwała przed grupą;
-
poczucie bezpieczeństwa;
-
dobra znajomość dzieci i ich środowiska;
-
wskazywanie wzorców osobowych np. bajko terapia;
-
prezentacja osiągnięć dzieci na szerszym forum np. przedstawienia;
-
pozytywna rywalizacja w grupie rówieśniczej;
-
atmosfera zaufania i zrozumienia.
dotyczące dzieci:
-
dobra samoocena;
-
akceptacja wśród kolegów;
-
zainteresowania;
-
zadowolenie ze swoich osiągnięć;
-
zdrowie fizyczne i psychiczne;
-
samodyscyplina;
-
samodzielność;
-
umiejętność współpracy;
-
wiara we własne możliwości;
-
pochwała ze strony rodzica i nauczyciela;
-
ciekawość świata i wiedzy;
-
indywidualne cechy charakteru;
-
wytrwałość w dążeniu do celu;
-
zdolność radzenia sobie z porażkami;
-
chęć dorównania innym;
-
umiejętność radzenia sobie z konsekwencjami;
-
chęć zaspokojenia oczekiwań;
-
chęć nagrody;
-
predyspozycje i zdolności;
Sposoby motywowania dzieci:
-
Duże szanse uaktywnienia pozytywnych emocji dają działania plastyczno - manualne. Niektóre dzieci chętnie opowiadają, wyrażają słowem, co czują, inne wolą w ciszy
i skupieniu wyrażać swoje nastroje, wzruszenia, radość czy smutek a jeszcze inne w rysowaniu, malowaniu, wycinaniu wyrzucają z siebie to, co je gnębi.
-
Wizualizacja, bajka, relaksacja, metafora to sposoby twórczej pracy z dziećmi, które wykorzystują wyobraźnię w celu kształtowania charakteru zgodnie z naszymi pragnieniami. To umiejętność wyobrażenia sobie przedmiotów, obrazów i sytuacji, które wydarzyły się w naszym życiu bądź też w całości są wytworem naszej wyobraźni. Dzięki relaksacji i wizualizacji, dzieci nie tylko odreagowują stres, relaksują się, ale także rozwijają swoje półkule mózgowe, łatwiej i szybciej zapamiętują i rozumieją różne wiadomości, co w efekcie prowadzi do osiągania dobrych wyników, czyli sukcesu.
-
Do sukcesu prowadzi połączenie talentu i wytrwałości mimo niepowodzeń. Każda odmowa jest małą porażką. Reakcja emocjonalna na tę porażkę ma kluczowe znaczenie dla umiejętności znalezienia wystarczająco silnej motywacji do kontynuowania zabiegów. Warto zatem grać w gry planszowe zarówno w domu jak
i w przedszkolu.
-
Metoda projektów skutecznie motywuje do działania. Stosowanie jej w pracy z dzieckiem uruchamia naturalne motywy uczenia się i rozbudza ciekawość poznawczą. Dzieci w wieku przedszkolnym łatwiej się uczą, gdy są mobilizowane własną ciekawością poznawczą, są aktywne, samodzielnie poszukują rozwiązań, interpretują zdobyte informacje.
-
Atrakcyjną formą zapoznawania dzieci z nowym materiałem są zabawy tropiące. Można je również wykorzystywać do poznawania przez dzieci liter, bowiem zwiększają one motywację do nauki.
-
Tablica motywacyjna, sprawności/umiejętności/zadań, spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki do interesujących miejsc, stanowią również motywację do podejmowania działań przez dzieci. W efekcie dzieci mają poczucie satysfakcji i motywują się do pozytywnego działania.
RECEPTA DLA NAUCZYCIELA NA SUKCES WYCHOWANKA
1.Mów jasno, wyraźnie, z zapałem.
2.Przekonaj wychowanka, że w przedszkolu jest fajnie.
3.Bądź swobodny i baw się razem z wychowankiem podczas zajęć.
4.Okazuj mu szacunek i zaufanie.
5.Wyraźnie określ cele i zasady.
6.Bądź przygotowany do zajęć.
7.Przygotowuj ciekawe pomoce dydaktyczne.
8.Ogranicz do minimum czynniki rozpraszające uwagę.
9.Dbaj o dobry nastrój wychowanka.
10.Przypominaj informacje, kiedy dziecko zaczyna ją zapominać.
11.Polegaj na nim, stawiaj na niego, wierz w jego możliwości.
12.Bądź dla niego oparciem, bądź po jego stronie.
13.Nie oszukuj go, dotrzymuj przyrzeczeń.
14.Udzielaj odpowiedzi na najtrudniejsze pytania.
15.Jeśli coś mu się nie uda, zrozum go i zachęć do dalszej pracy.
16.Chwal za wszystko, co da się pochwalić.
17.Doceniaj go.
18.Używaj słów proszę, przepraszam, dziękuję.
19.Rozmawiając z dzieckiem staraj się je widzieć, słyszeć i rozumieć.
20.Słuchaj uważnie upewniając się, że dobrze rozumiesz.
21.Rozwijaj jego samodzielność.
22.Zachęcaj do krytycznego myślenia.
23.Okazuj mu swoje pozytywne uczucia.
24.Pokaż mu, że jesteś człowiekiem omylnym i popełniającym błędy.
25.Stosuj różne metody nauczania – bądź nieszablonowy i ekscytujący.
26.Odnoś do rzeczywistości to, czego go uczysz – niech praktyka uzupełnia teorię.
Ważne jest, by dzieci wiedziały, że mogą otrzymać nagrodę i pochwałę za pozytywne zachowania. Nauczyciel dopasowuje wymagania do wieku i dynamiki grupy. Zachowania podlegające wzmocnieniu i są jasno określone. Nauczyciel stymuluje buźkami, ocenami tak by każde dziecko czuło, że ma szansę być „grzecznym”. Dla jednego dziecka wielkim sukcesem będzie spokojne zjedzenie posiłku i za to warto go pochwalić i docenić, podczas gdy inne dzieci zawsze grzecznie jedzą obiad, więc zostaje docenione w innych aspektach.
W naszym przedszkolu trafionym sposobem okazała się tablica motywacyjna z imionami dzieci, na której umieszczane są kolorowe buźki lub pinezki w kolorze: zielonym oznaczającym – twoje zachowanie jest super, tak dalej zatem idź do przodu bo jesteś na właściwej drodze, czerwonym oznaczającym – stop zatrzymaj się bo twoje zachowanie krzywdzi i jest niewłaściwe, robisz źle, oraz żółte oznaczające – oj uwaga ostrzeżenie, coś zaczyna się psuć w twoim mechanizmie zwanym zachowanie.
Efektem finalnym w naszym systemie motywacji jest przedszkolny system nagród i kar opracowany i wdrażany już w latach poprzednich.
Formy nagradzania zachowań respektujących ustalone normy i zasady:
·pochwała wobec grupy,
·pochwała indywidualna,
·pochwała przed rodzicami,
·atrakcyjne spędzanie czasu, atrakcyjna zabawa w grupie według pomysłu dzieci,
·darzenie dziecka szczególnym zaufaniem np. zwiększając zakres jego samodzielności,
·drobne nagrody rzeczowe, np. emblematy uznania (odznaka, order),
·dostęp do atrakcyjnej zabawki.
Nagradzamy za:
·stosowanie ustalonych umów i zasad,
·wysiłek włożony w wykonanie pracy, zadania,
·wypełnienie podjętych obowiązków,
·bezinteresowną pomoc innym,
·stosowanie zasad ochrony przyrody,
·aktywny udział w pracach grupy.
Brak podporządkowania się ustalonym zasadom:
·nieprzestrzeganie ustalonych norm i zasad współżycia w grupie i przedszkolu,
·stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych,
·zachowania agresywne,
·niszczenie wytworów pracy swojej, innych oraz ich własności,
·celowe nie wywiązanie się z podjętych obowiązków.
Kary czyli konsekwencje za brak podporządkowania się ustalonym zasadom:
·konsekwencja naturalna jako bezpośrednie następstwo winy (w sytuacjach nie zagrażających zdrowiu dziecka),
·upomnienie słowne (przypomnienie obowiązujących zasad),
·rozmowa -przedstawienie następstw zachowania (skłonienie dziecka do autorefleksji),
·wyrażenie przez nauczyciela smutku i nie zadowolenia z powodu zachowania dziecka,
·odsunięcie na krótki czas od zabawy,
·poinformowanie rodziców o groźnym przewinieniu.